Türkiye'de nafaka sistemi değişiyor. Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı yeni düzenlemeyle süresiz nafaka sona erecek. Bunun yerine evlilik süresine göre belirlenen kademeli sistem geliyor. Düzenleme, ayrı bir yasa teklifi olarak Mart 2025'te Meclis'e sunulacak.
Konuyla ilgili Avukat Aydın Aytuğ değerlendirmelerini paylaştı: Aytuğ "2025 yılı, Türk aile hukuku için dönüm noktası olacak. Yıllardır tartışılan nafaka sistemi köklü bir değişime gidiyor. Adalet Bakanlığı'nın 2025-2029 dönemini kapsayan 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi, bu değişimin temelini oluşturuyor. Şu anda yürürlükteki sistemde bir sorun var: Boşanma sonrası nafaka ödemeleri ömür boyu devam edebiliyor. Kanunda 'süresiz' kelimesi geçmese de Yargıtay uygulamaları bu yönde. Bu durum, özellikle nafaka ödeyen kişiler için büyük mağduriyetler yaratıyor. Yeni düzenleme bu soruna çözüm getiriyor. Süresiz nafaka tamamen kalkıyor” dedi.
EVLILIK SÜRESI BELIRLEYICI OLACAK
"Yeni sistemin mantığı oldukça basit: Evlilik ne kadar uzun sürmüşse nafaka da o kadar uzun sürecek. Ancak her durumda bir üst sınır var. Sistemi şöyle özetleyebilirim:
- 3 yıla kadar evli kalanlar maksimum 5 yıl nafaka alacak. Kısa süreli evliliklerde bile makul bir geçiş süresi tanınıyor.
- 3 ila 10 yıl arası evlilikler için üst sınır 10 yıl. Mesela 5-6 yıl evli kalanlar 7 yıl nafaka alabilecek.
- 15 yıl ve üzeri evliliklerde maksimum nafaka süresi 20 yıl olarak belirlendi.
Bu sistem hem adil hem de öngörülebilir. Her iki taraf da boşanma sonrası ne olacağını biliyor. Belirsizlik ortadan kalkıyor."
Çalışabilene Nafaka Yok
"Düzenlemenin önemli bir özelliği daha var: Çalışabilecek durumda olup çalışmayanlar artık nafaka alamayacak.
Mahkemeler artık şu faktörleri inceleyecek:
- Kişinin mesleki yeterliliği nedir?
- Eğitim durumu ne seviyede?
- Sağlık koşulları çalışmasına izin veriyor mu?
- İş piyasasında bir yeri var mı?
- İş arama çabası gösteriyor mu?
Eğer kişi sağlıklı, eğitimli ve iş bulabilecek durumdaysa ama çalışmayı tercih etmiyorsa nafaka alamayacak. Bu kuralın amacı açık: Nafaka bir gelir kaynağı değil, geçici bir destektir."
Bakıma Muhtaçlar İçin İstisna
"Tabii ki her kuralın istisnası vardır. Bakıma muhtaç durumda olan kadınlar için ömür boyu nafaka devam edecek.
Bakıma muhtaç derken kimleri kastediyorum?
- Ciddi sağlık sorunu veya engeli olanlar
- Yaşlılık nedeniyle çalışamayanlar
- Bakıma muhtaç çocuğuna bakan anneler
- İş piyasasına giremeyen özel durumları olanlar
Bu istisna çok önemli. Uzun yıllar ev işleriyle uğraşan, çalışma hayatından uzak kalan ve artık iş bulma şansı olmayan kadınlar korunuyor. Düzenleme bir taraftan süresiz nafakayı kaldırırken diğer taraftan gerçekten muhtaç olanları gözetiyor."
Kusur Durumu Önemli
"Nafaka kararında kusur faktörü de etkili olacak. Eğer boşanmaya neden olan taraf nafaka talep ediyorsa bu durum değerlendirilecek.
Ağır kusurlu olan taraf nafaka alamayabilir. Mesela zina, şiddet, terk gibi durumlarda kusurlu tarafın nafaka hakkı kısıtlanabilir. Bu düzenleme, boşanmada adaleti sağlamayı hedefliyor."
Nafaka Bitince Ne Olacak?
"Herkesin aklındaki soru bu: Nafaka süresi dolduğunda kişi ne yapacak?
Adalet Bakanlığı buna da çözüm üretmiş. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı devreye girecek. Nafakası biten ve ekonomik zorluk çeken kişilere sosyal yardım sağlanacak.
Bu yardımlar şunları kapsıyor:
- Aylık düzenli nakit desteği
- Kira yardımı veya sosyal konut
- Sağlık hizmetlerine erişim
- Gıda ve temel ihtiyaç destekleri
Özellikle çalışmayan kadınlar için özel bir program hazırlanıyor. Bu program kapsamında:
- Mesleki eğitim verilecek
- İş bulma desteği sağlanacak
- Girişimcilik teşvikleri olacak
- Çocuk bakım hizmeti sunulacak
- Psikolojik destek verilecek
Amaç açık: Kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmasını sağlamak."
Ne Zaman Yasalaşacak?
"Düzenleme 10. Yargı Paketi içinde yer almayacak. Bunun yerine ayrı bir yasa teklifi olarak Meclis'e sunulacak. Tarih belli: Mart 2025.
İnfaz düzenlemesiyle aynı dönemde görüşülecek. İnfaz düzenlemesinde de önemli değişiklikler var. 1 ay ile 2 yıl arası hapis cezalarında hükümlüler en az 1 ay cezaevinde kalacak. 6 aya kadar olan cezalarda kamu hizmeti cezası uygulanacak.
Yasalaşma süreci hızlı ilerleyecek gibi görünüyor. 2025 yılının ilk yarısında tamamlanması bekleniyor."
Kazanılmış Haklar Korunacak mı?
"Şu anda süresiz nafaka alan kişilerin durumu henüz netleşmedi. Geçiş hükümleri konulacak. Kazanılmış hakların korunması önemli bir konu.
Adalet Bakanlığı yetkilileri bu konuda hassas davranacaklarını belirtiyor. Mevcut hak sahipleri mağdur edilmeyecek.
Düzenleme yürürlüğe girdikten sonra uygulamayı takip edecek ortak bir çalışma grubu kurulacak. Bu grup, sorunları tespit edip çözüm önerileri geliştirecek."
Toplumsal Tepkiler
"Düzenleme kamuoyunda tartışılıyor. Kadın hakları savunucuları endişelerini dile getiriyor. Boşanmış kadınların ekonomik açıdan zor duruma düşebileceğini söylüyorlar.
Buna karşılık Adalet Bakanlığı sosyal destek mekanizmalarının devreye gireceğini vurguluyor. Kadınlar nafaka süresi bittiğinde tek başlarına bırakılmayacak.
Diğer taraftan nafaka ödeyen kişiler düzenlemeyi olumlu karşılıyor. Ömür boyu süren mali yükün adil olmadığını düşünenler için bu değişiklik önemli.
Bence dengeli bir düzenleme. Hem nafaka alan hem de ödeyen tarafın haklarını gözetiyor. Evlilik süresiyle orantılı bir sistem kurgulanmış. Gerçekten muhtaç olanlar korunuyor. Çalışabilecek durumda olanlar teşvik ediliyor."
Sonuç Olarak…
"2025 yılında Türkiye'de nafaka sistemi değişiyor. Süresiz nafaka uygulaması sona eriyor. Evlilik süresine göre belirlenen kademeli sistem başlıyor.
Çalışabilir durumda olanlar nafaka alamayacak. Bakıma muhtaç kadınlar ise ömür boyu nafaka alacak. Nafaka süresi bitenler için sosyal destek mekanizmaları kurulacak.
Düzenleme Mart 2025'te Meclis'e sunulacak. İlk yarıda yasalaşması bekleniyor. Bu, Türk aile hukukunda tarihi bir değişim olacak.
Toplumun geniş kesimlerini etkileyen bu düzenlemenin tüm paydaşların görüşleri alınarak hayata geçirilmesi önemli. Kazanılmış hakların korunması, geçiş sürecinin iyi yönetilmesi ve sosyal destek mekanizmalarının etkin çalışması başarı için kritik.
Önümüzdeki aylarda gelişmeleri yakından takip edeceğiz. Uygulama sırasında ortaya çıkabilecek sorunlar için hazırlıklı olmak gerekiyor. Ancak genel olarak bu düzenlemenin Türkiye'nin ihtiyacı olan bir reform olduğunu düşünüyorum."